Methode
Doelen stellen
Het begrip doeloriëntatie is geïntroduceerd door Carol Dweck in 1986 naar aanleiding van haar onderzoek naar de motivatie bij schoolkinderen. Sommige kinderen reageerden hulpeloos wanneer zij faalden op een taak en haakten af, terwijl anderen het falen juist als uitdaging zagen en reageerden met doorzetten. Deze verschillende reacties op falen, bij gelijke taken en gelijke vaardigheden, werden volgens Dweck veroorzaakt door iemands ‘impliciete zelftheorie’. Dweck gaat er van uit dat er verschillende soorten zelftheorie bestaan: een entiteit of een groeitheorie.
Bij een entiteit theorie is het idee dat intelligentie en vaardigheden vaststaan en moeilijk te veranderen zijn. Bij een incrementele of groeitheorie is het idee dat intelligentie en vaardigheden kunnen verbeteren en groeien.
De zelftheorie van individuen, groei of entiteit is bepalend voor iemands doeloriëntatie en daarmee voor het soort doelen dat worden gesteld wanneer iemand iets wil bereiken. Dat kan op allerlei gebieden zijn zoals werk, sport, onderwijs en gezondheid. De twee belangrijkste onderscheidende doeloriëntaties zijn een leerdoel oriëntatie en een prestatiedoel oriëntatie.
Leer en prestatie doeloriëntatie
De zelftheorieën (entiteit of incrementeel) bepalen of iemand geneigd is om prestatie doelen of leerdoelen te stellen. Bij prestatiedoelen is het doel om een positief oordeel te krijgen of een negatief oordeel te vermijden en te laten zien hoe goed je bent (of dat je niet slecht bent). Dit past meer bij een entiteit theorie. Bij leerdoelen is het doel om competenties en vaardigheden te verbeteren. Dit past meer bij een incrementele theorie. Wanneer iemand dus als doel heeft om een diploma te halen kan de reden zijn ‘laten zien hoe goed hij is’ (prestatiedoeloriëntatie) of om zijn competenties te verbeteren (leerdoeloriëntatie).
Wanneer iemand iets heel goed kan en daar ook vertrouwen in heeft, kunnen prestatiedoelen (ook wel competitie doelen genoemd) effectief werken. Wanneer iemand heel goed is in zijn sport, kan het doel zijn om nummer 1 te worden om zo te kunnen laten zien hoe goed diegene is in vergelijking met anderen.
